19 ліпеня 2021 года суддзя Дзмітрый Астапенка вынес прысуды адзінаццаці палітвязням, якіх прызналі вінаватымі па артыкулах 218, 293, 295 Крымінальнага кодэкса. Іх пазбавілі волі на тэрмін ад пяці да дзевяці гадоў у калоніі ўзмоцненага рэжыму.Як разглядалі справу?
Некалькі палітвязняў заявілі аб катаваннях падчас затрымання або напісання “чыстасардэчных прызнанняў”.
Усіх іх абвінавацілі ва ўдзеле ў тэлеграм-чаце "радыкальнага накірунку". Акрамя гэтага – у намеры знішчыць тры "Табакеркі": менавіта гэта, паводле версіі абвінавачвання, яны хацелі зрабіць 29 верасня, калі затрымалі асноўную частку ўдзельнікаў чата.
Амаль месяц разглядаецца справа дзесяці палітвязняў: некаторыя з іх заяўляюць пра катаванні
«У гэтай клетцы няма злачынцаў»
Дзесяці палітвязням пракурор запрасіў ад пяці да дзевяці гадоў калоніі
Сваякі палітвязняў ўпэўненыя, што справа далёка не такая адназначная, і сабралі факты, якія, на іх думку, гэта даказваюць. Яны ўпэўненыя, што пазіцыя абвінавачвання будуецца выключна на нічым не пацверджаных паказаннях 12-га фігуранта справы – Давіда Слашчова, у якіх знайшлі мноства нестыковак. Акрамя гэтага, блізкія асуджаных хлопцаў сабралі інфармацыю аб парушэннях падчас следства і суда ў дачыненні да ўсіх удзельнікаў працэсу. Сваімі назіраннямі яны падзяліліся з "Вясной"
"Паказанні Слашчова ляглі ў аснову абвінавачвання ўсіх палітвязняў"
Сваякі палітвязняў мяркуюць, што адзін з фігурантаў справы – Давід Слашчоў – правакаваў астатніх удзельнікаў на злачынствы, ведаючы пра іх эмацыйны стан. Пазней менавіта на яго трактоўках падзей і будавалася абвінавачванне. Здагадкі сваякоў грунтуюцца на некалькіх момантах.
Па-першае, менавіта Давід Слашчоў паказваў у чаце адрасы "Табакерак", каля якіх не ўстаноўленыя камеры, што робіць іх размяшчэнне зручным для падпалаў. Таксама – пісаў пра месца пражывання буйных чыноўнікаў, кажучы, што гэтай інфармацыяй з ім падзяліўся падпалкоўнік АМАП у адстаўцы.
Па-другое, пры затрыманні ён на відэа казаў, што яму заплацілі тысячу даляраў за падпалы "Табакерак": у судзе ён растлумачыў, што прыдумаў гэта праз спалох. Але ўжо на наступны дзень пасля затрымання на беларускім тэлебачанні выйшаў выпуск з заявай аб праплочаных радыкальных мерах пратэстоўцаў.
"На допытах да і падчас суду ён не згадваў пра тое, што яго збівалі: ён распавёў пра гэта ў інтэрв'ю "Вясне", але змаўчаў аб тым, што яго прымусілі казаць пра тысячу даляраў за падпалы, – распавялі сваякі палітвязняў. – Гэта навяло нас на думку, што ён скарыстаўся гучнай заявай аб збіванні Карпянковым, каб пацвердзіць у матэрыяле, што ён распавядаў на допытах праўду, тым самым пацвердзіўшы віну астатніх абвінавачаных. Аднак абвінавачаныя сцвярджаюць, што збіванні ў Першамайскім РАУС праводзіліся людзьмі ў балаклавах: адпаведна, бачыць тых, хто гэта рабіў, Слашчоў не мог. Ягоныя апісанні цялесных пашкоджанняў таксама не адпавядаюць прадстаўленай фатаграфіі".
Па-трэцяе, сваякі палітвязняў упэўненыя, што ён даваў такія паказанні, якія дазвалялі пракурору выгадна будаваць абвінавачванне: апазнаваў людзей, якіх не ведаў, казаў, што на сустрэчы прысутнічалі людзі, якіх на самай справе там не было.
"Ягоныя паказанні дазволілі пасадзіць хлопцаў на вялікія тэрміны, – упэўненыя сваякі. – Хоць яго адказы адвакатам былі супярэчлівымі, сярод іх былі шматлікія "не ведаю, не памятаю, цяжка адказаць". Напрыклад, на допыце ад 30 верасня ён кажа, што гаворка ў чаце ішла аб запеньванні або падпалах, а падчас суда – пра тое, што дамаўляліся толькі пра падпалы, хоць пры затрыманні ні ў каго пры сабе не было знойдзена ніякіх прыстасаванняў для падпалаў, запальных сумесяў або іншых рэчаў".
Вядома, што адразу пасля затрымання Слашчоў адзіны з усіх затрыманых апынуўся пад падпіскай аб нявыездзе, нягледзячы на тое, што на яго было шмат кампрамату: ён быў досыць актыўным удзельнікам чата. Усім астатнім абвінавачаным мерай стрымання абралі заключэнне пад варту.
“Частка паказанняў Слашчова – хлусня, – мяркуюць сваякі. – Напрыклад, у судзе ён казаў, што яму было вядома аб выпрабаванні запальнай сумесі ў гаражы, а да суда ён даваў паказанні з нагоды выпрабавання запальнай сумесі ў некага ў кватэры. Ёсць таксама ягоныя паказанні ў дачыненні да іншых удзельнікаў, якія пацвярджаюцца толькі ягонымі словамі: напрыклад, што Плоніс прапануе яму пісталет пры асабістай сустрэчы.
У выніку паказанні Слашчова ляглі ў аснову абвінавачвання ўсіх палітвязняў: яму нельга верыць, мы хочам задаць яму шмат пытанняў. Пасля двух дзён паказанняў Слашчоў з'ехаў з краіны: хоць пры затрыманні ў яго быў сапсаваны пашпарт, і мы не ўпэўненыя, ці быў на судзе на самай справе Слашчаў. На спрэчках адакаты мелі намер задаць яму ўдакладняючыя пытанні, аднак на іх малады чалавек не з'явіўся".
"Па парушэннях у судзе можна напісаць цэлую кнігу"
З матэрыялаў справы стала вядома, што апазнанне ўдзельнікаў чата падчас допыту было праведзенае з парушэннямі закона метадам выключэння з двух фатаграфій. На апазнанні ад следчага ён даведаўся прозвішчы абвінавачаных і нікі, пад якімі яны фігуравалі ў чаце: гэта дало яму магчымасць апазнаваць іх у твар ужо ў судзе. На сустрэчныя пытанні ён адказваў неканкрэтна.
Сваякі палітвязняў упэўненыя, што па парушэннях у судзе можна напісаць цэлую кнігу. Так, шэраг доказаў па справе немагчыма ўявіць сапраўднымі.
"Прызнальныя паказанні 11-ці абвінавачаных выбіваліся збіваннямі і катаваннямі, – падкрэслілі яны. – Неаднаразовыя хадайніцтвы адвакатаў аб прызнанні несапраўднымі паказанняў, атрыманых пад катаваннямі, адхіляліся. Згодна з судмедэкспертызай, "не ўяўляецца магчымым вызначыць характар цялесных пашкоджанняў, таму што не апісаныя абставіны атрымання пашкоджанняў" – пабоі дубінкамі і нагамі па твары, галаве і ва ўсім целе. Хадайніцтва далучыць да справы дадзеныя судмедэкспертызы таксама былі адхіленыя.
Доказам быў прызнаны агляд працоўнага месца, праведзены з парушэннямі: панятыя пры аглядзе апынуліся прадстаўнікамі міліцыі, ён таксама быў праведзены без прысутнасці начальніка. У пратаколе агляду над знакам Z былі дапісаныя дадзеныя".
Таксама доказамі прызнаныя рэчы, якія пры затрыманні не пакаваліся і не апячатваліся. Акрамя гэтага – відэа ў YouTube, змантаванае з розных урыўкаў рознага часу з фрагментамі прадметаў, якіх не было ў абвінавачаных пры затрыманні.
Сярод доказаў – канфіскаваныя з кватэры абвінавачанага нажы, якія па характарыстыках не адпавядаюць халоднай зброі ні па даўжыні тронка, ні па даўжыні ляза нажа. Акрамя гэтага, агнястрэльнай зброяй прызнаныя два пісталеты 1930 года, якія знаходзяцца ў непрацоўным стане: у іх не рухаюцца працоўныя механізмы, яны апрыёры не могуць стрэліць.
"Пракурор і суддзя пагрэбавалі усімі законамі"
Арцёму Касакоўскаму, Дзмітрыю Ластоўскаму, Дзмітрыю Жабуртовічу прысудзілі пяць гадоў пазбаўлення волі ў калоніі ўзмоцненага рэжыму паводле арт.293 КК праз арт. 13 КК за ўдзел у масавых беспарадках. Паводле прысуду суда, яно суправаджалася гвалтам над асобай і пагромамі і падпаламі, якія не былі даказаныя. Таксама не была знішчаная маёмасць.
Паўлу Нядбайла, Расціславу Стэфановічу, Яўгену Прапольскаму, Аляксандру Рэзніку, Сяргею Плонісу, Арцёму Міцуку, Аляксандру Юрчыку прысудзілі 8 гадоў узмоцненага рэжыму паводле арт. 218 КК праз арт. 13 КК. Аднак пракурорам не было агучана канкрэтных доказаў іх віны: толькі здагадкі і сумніўнае меркаванне, заснаванае на блытаных і супярэчлівых апавяданнях Слашчова.
Юрый Бялько атрымаў дзевяць гадоў пазбаўлення волі ў калоніі ўзмоцненага рэжыму паводле тых жа артыкулаў, а таксама паводле арт 295 КК за іржавыя пісталеты, якія былі прызнаныя страляючымі. Таксама не была даказаная принадлежнлсть зброі Юрыю: адсутнічалі адбіткі і супадзенне ДНК па біаматэрыяле.
"Суд паказаў сваё грэбаванне Канвенцыяй па правах чалавека ААН і сказанай у ёй прэзумпцыі невінаватасці, – упэўненыя сваякі палітвязняў. – Пракурор Аляксандр Рамановіч і суддзя Дзмітрый Астапенка занядбалі ўсімі законамі і асудзілі людзей, кіруючыся асабістымі сумнеўнымі здагадкамі, не маючы дакладных доказаў".
Сваякі таксама хочуць звязацца з Давідам Слашчовым, каб атрымаць ад яго каментары па супярэчнасцях у ягоных паказаннях.
Крыніца: Сваякі палітвязняў па справе чата: “Па парушэннях у судзе можна напісаць цэлую кнігу"